Een uitvaart is een emotioneel moment waarin je afscheid moet nemen van een dierbare. Afscheidsrituelen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen. Ze bieden houvast, geven betekenis aan het afscheid en bieden troost. Dergelijke rituelen verschillen per cultuur, religie en persoonlijke voorkeur, maar ze hebben allemaal één ding gemeen: ze eren en herinneren de overledene.

Traditioneel

Religies kennen vaak heel specifieke afscheidsrituelen. Zo worden bij christelijke uitvaarten vaak Bijbelteksten voorgelezen, gebeden uitgesproken en kaarsen aangestoken. Bij een katholiek afscheid is de uitvaartmis – waarin de overledene wordt herdacht en zegeningen worden uitgesproken – een belangrijk onderdeel.

Persoonlijke invulling aan afscheidsrituelen

Maar naast dergelijke traditionele afscheidsrituelen kiezen steeds meer mensen voor een persoonlijke invulling van de uitvaart. Hierbij kun je denken aan:
– het spelen van de favoriete muziek van de overledene
– iedereen een persoonlijke boodschap op de kist laten schrijven
– een herinneringsboek waarin gasten hun gedachten en herinneringen kunnen delen
– het aansteken van een kaars door iedere aanwezige
– bloemen of zand op de kist in het geopende graf strooien

Troost vinden in de natuur

Omdat veel mensen troost ervaren in de natuur, worden natuurgerichte afscheidsrituelen ook steeds vaker toegepast. Bij een groene of natuurbegrafenis kan de kist of urn begraven worden in een bos of op een Natuurbegraafplaats. Soms kiezen nabestaanden ervoor om samen een boom te planten ter nagedachtenis aan de overledene. Bij een crematie kan de as verstrooid worden op een plek die de overledene erg dierbaar was, zoals een bergtop, de zee of in de natuur.

Een laatste toost

Afscheid nemen doe je meestal niet alleen. Vaak is het iets – zelfs bij een heel intiem afscheid – dat je met meerdere mensen beleeft. Afscheidsrituelen waaraan die aanwezigen actief deelnemen, zoals een gezamenlijk uitvaartdienst of een borrel waarop voor een laatste maal getoost wordt op het leven van de overledene, versterken het gevoel van verbondenheid en kunnen steun geven.

Jaarlijks herdenken

Sommige gemeenschappen en instanties – zoals kerken, hospices maar ook het Nationaal Comité 4 en 5 mei of WereldLichtjesDag – organiseren jaarlijkse herdenkingsmomenten waarbij nabestaanden samenkomen om kaarsen aan te steken, kransen te leggen of namen voor te lezen van degenen die zijn overleden. Dergelijke afscheidsrituelen helpen om de herinnering levend te houden en bieden troost aan nabestaanden.

Houd de herinnering levend

Afscheidsrituelen zijn al lang niet meer alleen traditioneel of religieus. Ze mogen ook heel persoonlijk zijn. Het gaat erom dat ze aansluiten bij de wensen en waarden van jouw dierbare én jou. Ze kunnen je helpen om je verdriet een plek te geven, ze bieden steun en zorgen ervoor dat de herinnering aan jouw dierbare blijft voortleven. Weet je niet hoe jij hieraan vorm moet geven? Dan kunnen wij je hierin ondersteunen en waardevolle suggesties doen.